Żelazo w pierwszych latach życia dziecka wpływa na rozwój neurologiczny, jest bardzo istotne dla prawidłowej pracy układu odpornościowego. Wpływa również na poziom koncentracji, zdrowy sen oraz dobre samopoczucie. 

Nieprawidłowy poziom żelaza we krwi wiąże się z ryzykiem zachorowania na anemię. Jest to choroba która dotyka głównie kobiety w ciąży (zapotrzebowanie na żelazo w tym czasie wzrasta prawie dwukrotnie), osoby starsze i niemowlęta. Niedobory żelaza są dość często spotykane, statystyki WHO mówią że na anemię cierpi nawet 12 % niemowląt. 

Zapotrzebowanie niemowląt po 6 miesiącu życia na żelazo to 11 mg/dobę(u dziecka 1-3 lat spada i wynosi okolo 7mg/dobę)dlatego ważne jest by podawać pokarmy bogate w ten składnik już od początku rozszerzania diety. 

Polskie zalecenia mówią, że nie ma konieczności suplementowania żelaza bez wyraźnych wskazań u niemowląt urodzonych o czasie. 

Za to Amerykańska Akademia Pediatrii zaleca wprowadzenie profilaktycznej suplementacji żelaza od 4 miesiąca życia u niemowląt karmionych piersią, a WHO suplementację żelazem wszystkich niemowląt w wieku 6-23 miesiące których dieta nie zawiera produktów fortyfikowanych w żelazo(specjalnych kaszek).

Chodź niewiele pediatrów na pierwszej wizycie w przychodni o tym informuje to 

Polskie Towarzystwo Neonatologiczne w „Standardach opieki medycznej nad Noworodkiem w Polsce” z 2017 zamieściło wskazania dla grupy noworodków które wymagają suplementacji żelaza profilaktycznie: 

-wcześniaki 

-noworodki z ciąż wielopłodowych 

-noworodki z mała masą urodzeniową

-noworodki matek z niedokrwistością w ciąży 

-noworodki, które utraciły dużo krwi w okresie okołoporodowym

(Niezależnie od wyników krwi) 

Jeśli Twoje dziecko jest w grupie ryzyka koniecznie skonsultuj suplementację żelaza z pediatrą. 

Standardem w Stanach Zjednoczonych są profilaktyczne badania stężenia tego składnika we krwi u niemowląt po 4 miesiącu życia. 

W Polce pediatrzy bardzo rzadko zalecają profilaktyczne badania, a rodzice którzy nie posiadają fachowej wiedzy medycznej mogą mieć trudności z zauważaniem anemii u swojego dziecka. Dlatego tak ważne jest to by znać podstawowe oznaki anemii u niemowląt oraz czynniki ryzyka zachorowania. 

Ale zacznijmy od początku. 

Zdrowy Noworodek urodzony w terminie przychodzi na świat zaopatrzony w żelazo przez swoją mamę w 3 trymestrze ciąży. Zapas tego składnika wykańcza się w okolicach 4-6 miesiąca życia. Na wielkość tego zapasu może wpłynąć również to czy pępowina została przecięta po zaprzestaniu tętnienia. 

Często w przypadku ciąż zakończonych cesarskim cięciem zostaje ona przecięta przedwcześnie. W takim przypadku zapas żelaza może skończyć się przed ukończeniem 6 miesiąca życia i jest to również czynnik ryzyka przy zachorowaniu na anemię. 

Anemia może dotknąć również niemowlęta po 6 miesiącu życia. 

Powodem może być:

-mała ilość przyjmowanych pokarmów z dobrze przyswajalnym żelazem, 

-niedobory żelaza u mamy karmiącej piersią (wtedy niedobór pojawia się w mleku)(mimo iż w mleku matki jest bardzo mało żelaza to ma ono największą przyswajalność (około 70%, dla porównania żelazo w mleku modyfikowanym ma przyswajalność na poziomie 7-12%), 

-nadmierne podawanie mleka krowiego (pow.500ml/dobę) i wczesne wprowadzenie dużych ilości mleka krowiego do diety 

-cukrzyca lub nadciśnienie w czasie ciąży

-szybki wzrost, 

-biegunki, 

-alergia, 

-częste choroby.

Znamy już czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na anemie a wiec 

Jak objawia się anemia u niemowląt? 

Gołym okiem często bardzo ciężko dostrzec objawy niedoboru żelaza u niemowlaka. 

Czerwona lampka powinna zapalić się w momencie gdy:

-podczas podania pierwszych pokarmów stałych dziecko nie wykazuje zainteresowania sytuacja, nie otwiera buzi, zje jedna łyżeczkę i nie domaga się więcej pokarmu, odwraca głowę przy próbach podania łyżeczki. A przy metodzie BLW mimo podawania posiłków już któryś raz dalej jedynie rozrzuca jedzenie lub w ogóle nie jest nim zainteresowane. 

-masz wrażenie ze Niemowle je tylko mleko

-podczas rozszerzania diety dziecko nagle traci całkowicie apetyt lub je jak ptaszek mimo iż wcześniej jadło więcej 

-często choruje 

-ma kłopoty ze snem 

-jest blade 

Jedynym skutecznym sposobem na ocenę zapasu żelaza jest badanie krwi. Nie wystarczy jedynie zbadać poziom wolnego żelaza.Należy również uwzględnić poziom ferrytyny która wskazuje wielkość zapasów tego składnika. Niestety w Polsce to badanie nie jest refundowane dlatego rodzic musi pokryć je z własnej kieszeni. Dlaczego warto je wykonać? 

Często prawidłowy poziom hemoglobiny którego wynik zobaczymy po wykonaniu morfologii nie będzie wskazywał na konieczność suplementacji ale już nieprawidłowy poziom zapasu żelaza na który może wskazywać wynik ferrytyny jest wskazaniem do podania suplementu. 

Dlatego jeśli masz trudności w rozszerzaniu diety, Twoje dziecko niechętnie je a Ty musisz się nagimnastykować by je na karmić lub jesteście w grupie ryzyka zachorowania koniecznie rozważ badania w kierunku anemii. 

Nigdy nie podawaj suplementu żelaza bez recepty. Odpowiednia dawkę po analizie wyników badań dobierze lekarz. 

Pamiętaj również że: 

-anemia nie jest wskazaniem do rezygnacji z karmienia piersią lub wprowadzenia mleka modyfikowanego 

-jeśli dziecko ma stwierdzona anemię lekarz pediatra powinien jak najszybciej wprowadzić do diety dziecka suplement żelaza 

-u niemowląt pow 6 miesiąca życia wyleczenie anemii dietą jest niemożliwe, spożywają one zbyt małe ilości pokarmu by uzupełnić niedobór żelaza 

-mleko i produkty pochodzenia zwierzęcego przez zawartość wapnia ograniczają znacząco ilość przyswojonego żelaza dlatego jeśli Twoje dziecko choruje na anemię, posiłki mleczne podawaj minimum godzinę przed oraz po podaniu suplementu żelaza. Nie dotyczy to mleka kobiecego-zawiera ono składniki które zwiększające wchłanianie żelaza, ale jeśli nie musisz to nie karm dziecka od razu po podaniu żelaza. 

-jeśli Twoje dziecko nie choruje na anemię nie musisz obawiać się podawania mu produktów pochodzenia zwierzęcego typu jogurt naturalny, twaróg itp. Pamiętaj jedynie by dziecko w wieku do 3 lat nie spożywało więcej niż 500 ml mleka krowiego dziennie.

Najlepsze źródła żelaza:

MIĘSO:

-podroby (WHO donosi iż podanie jej 2-3 razy w miesiącu nie będzie szkodliwe dla organizmu niemowlaka)

Zawartość żelaza:

-wątróbka gęsia i kacza około 30 mg/100 g, wieprzowa 17 mg/100g, drobiowa 12 mg/100 g 

-udziec wołowy,z kurczaka między 3-4mg/100 g 

-królik,kaczka,gęś,wołowina mielona około 2-3mg/100 g 

-pierś z kurczaka lub indyka,schab,cielęcina 0,7-1 mg/100g 

RYBY: 

-anchovies(np. W oleju)4,7 mg/100g

-sardynki w oleju około 3 mg/100g 

-łosoś,mintaj,dorsz między 0,4-1 mg/100g 

WARZYWA I OWOCE: 

-natka pietruszki,oliwki,ziemniaki gotowane ze skóra lub pieczone 6-7mg/100g 

-groszek,szparagi,szpinak,pomidory w puszce między 2-3 mg/100g 

-sałaty,brukselka,burak,jarmuż,szczypior,kapusta kiszona między 1,3-1,9 mg/100g 

-morele suszone,rodzynki,figi między 2-2,8 mg/100g 

-borówki,awokado,maliny,truskawki,suszone śliwki między 0,6-1g/100g 

STRĄCZKI, KASZE I PRODUKTY PSZENNE 

-ciecierzyca,soczewica,fasola,tofu między 2,9-3,7 mg/100g 

-amarantus,quinoa,pęczak jęczmienny między 1,33-2,1mg/100g 

-dziki ryz,kasza jaglana,gryczana,bulgur między 0,6-1 mg/100g 

-płatki owsiane 5,5mg/100g 

-mąka pszenna 0,9 mg/100g 

-mąka pszenna razowa 3,7 mg/100g 

-mąka jaglana i owsiana 4 mg/100 g 

ORZECHY I PESTKI 

-sezam 14mg/100g 

-pestki dyni,nasiona chia 7,8-8,8 mg/100g

-migdały,orzeszki ziemne,pistacje,laskowe3-4mg/100g

-siemie lniane,nerkowce,pestki słonecznika między 5-6,5 mg/100g

Najlepiej wchłaniane jest żelazo hemowe zawarte w produktach odzwierzęcych ale dla organizmu niezmiernie ważne są również źródła żelaza niehemowego. Jeśli Dziecko nie ma problemów z anemią nie musisz podawać dobrego źródła żelaza w każdym posiłku. Wystarczy, że podasz je raz dziennie. Najważniejsza w żywieniu niemowlaka jest różnorodność dlatego nie ograniczaj się jedynie do produktów z najwyższa ilością żelaza. Dla zwiększenia wchłaniania żelaza warto podawać je z produktami bogatymi w witaminę C np. Papryka, natka pietruszki, cytryna 

A TY MIAŁAŚ PROBLEM Z ANEMIĄ U SWOJEGO MALUCHA?

Źródła: 

1.H.Szajewska, P.Socha i in.:Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, STANDARDY MEDYCZNE, PEDIATRIA 

2. H. Szajewska, A. Horvath: Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży; Kraków 2017 

3. Recommendations to prevent and control iron deficiency in the United States. U.S. Department of Health and Human Services for Disease Control and Prevention (CDC). Morbidity and Mortality Weekly Report 1998

4. World Health Organization. The optimal duration of exclusive breastfeeding. Report of an expert consultation. Geneva, 28-31 March 2001 (WHO/FCH/CAH/01.24). www.who.int child-adolescent-health/New_Publications/NUTRITIONWHO_CAH_01_24.pdf.

5. Magda Karpienia:Karmienie Piersią wyd. Natuli

6.Z.Antecka, J.Michnicka : Febook Warszawa 2018 

7.G.Rapley, T.Murkett: BLW.Bobas Lubi Wybór wyd. Mamania 2019

8.Aleksandra Pankiewicz: Postępowanie w niedokrwistości z niedoboru żelaza, pediatria po dyplomie 03/2020.

Żelazo w pierwszych latach życia dziecka wpływa na rozwój neurologiczny, jest bardzo istotne dla prawidłowej pracy układu odpornościowego. Wpływa również na poziom koncentracji, zdrowy sen oraz dobre samopoczucie.

Polskie zalecenia mówią, że nie ma konieczności suplementowania żelaza bez wyraźnych wskazań u niemowląt urodzonych o czasie.

Chodź niewiele pediatrów na pierwszej wizycie w przychodni o tym informuje to

Polskie Towarzystwo Neonatologiczne w „Standardach opieki medycznej nad Noworodkiem w Polsce” z 2017 zamieściło wskazania dla grupy noworodków które wymagają suplementacji żelaza profilaktycznie:

-wcześniaki

-noworodki z ciąż wielopłodowych

-noworodki z mała masą urodzeniową

-noworodki matek z niedokrwistością w ciąży

-noworodki, które utraciły dużo krwi w okresie okołoporodowym

(Niezależnie od wyników krwi)

Powodem może być:

Jak objawia się anemia u niemowląt?

Dlatego jeśli masz trudności w rozszerzaniu diety, Twoje dziecko niechętnie je a Ty musisz się nagimnastykować by je na karmić lub jesteście w grupie ryzyka zachorowania koniecznie rozważ badania w kierunku anemii.

Najlepsze źródła żelaza:

Żelazo w pierwszych latach życia dziecka wpływa na rozwój neurologiczny, jest bardzo istotne dla prawidłowej pracy układu odpornościowego. Wpływa również na poziom koncentracji, zdrowy sen oraz dobre samopoczucie. 

Polskie zalecenia mówią, że nie ma konieczności suplementowania żelaza bez wyraźnych wskazań u niemowląt urodzonych o czasie. 

Chodź niewiele pediatrów na pierwszej wizycie w przychodni o tym informuje to 

Polskie Towarzystwo Neonatologiczne w „Standardach opieki medycznej nad Noworodkiem w Polsce” z 2017 zamieściło wskazania dla grupy noworodków które wymagają suplementacji żelaza profilaktycznie: 

-wcześniaki 

-noworodki z ciąż wielopłodowych 

-noworodki matek z niedokrwistością w ciąży 

(Niezależnie od wyników krwi) 

Jak objawia się anemia u niemowląt? 

Dlatego jeśli masz trudności w rozszerzaniu diety, Twoje dziecko niechętnie je a Ty musisz się nagimnastykować by je na karmić lub jesteście w grupie ryzyka zachorowania koniecznie rozważ badania w kierunku anemii. 